Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

de divitiis alicujus Pl

  • 1 superfio

    super-fīo, —, fierī
    оставаться, быть в остатке ( de divitiis alicujus Pl)

    Латинско-русский словарь > superfio

  • 2 aequalis

    [ABCU]A - aequālis, e: [st1]1 [-] égal, uni, de niveau.    - mons aequali dorso continuus, Tac. An. 4: montagne dont la crête était de niveau.    - ne non aequalis (terra) ab omni parte foret, Ov. M. 1: de peur que la terre ne fût égale dans toutes ses parties. [st1]2 [-] égal en grandeur, semblable, pareil, proportionné à.    - aequales tumuli, Liv.: collines de même hauteur.    - gloria tua cum multis aequalis est, Sall.: ta gloire est comparable à celle de beaucoup d'autres.    - paupertatem divitiis inter homines aequalem esse, Cic. Leg. 2: (nous voulons) que la pauvreté, chez les hommes, aillent de pair avec la richesse.    - virtutes sunt inter se aequales, Cic. de Or, 1: les vertus sont égales entre elles.    - pars pedis est aequalis alteri parti, Cic. Or. 56: partie du pied (métrique) égale à l'autre. [st1]3 [-] égal en durée, de même âge que, contemporain.    - aequalis alicujus (alicui): de même âge que qqn.    - Q. Maximum senem adulescens ita dilexi, ut aequalem, Cic. Sen. 4: adolescent, j'ai aimé un vieillard, Q. Maximus, comme on aime quelqu'un de son âge.    - Aristides aequalis fere fuit Themistocli, Nep. Arist. 1: Aristide fut presque le contemporain de Thémistocle.    - Livius (Andronicus) Ennio aequalis fuit, Cic. Brut. 18: Livius (Andromicus) contemporain d'Ennius.    - cum ea (= arbore) cupressus aequalis, Plin. 16: un cyprès du même âge que cet arbre.    - aequalis illorum temporum, Cic.: qui vécut à cette époque-là.    - sacra aequalia Urbi, Liv.: cérémonies aussi vieilles que Rome.    - ne istuc Juppiter sirit ( = siverit) urbem in aeternum conditam fragili huic et mortali corpori aequalem esse, Liv 28: puisse Jupiter ne pas permettre que la ville fondée pour toujours [ ait une durée de vie égale à mon corps fragile et mortel ] = ait la durée de vie du mortel fragile que je suis.    - ducebat exercitum aequalem stipendiis suis, Liv.: il commandait une armée qui avait fait avec lui toutes ses campagnes.    - aequalis memoria, Cic.: souvenirs contemporains. [st1]4 [-] égal à soi-même, constant, invariable, uniforme.    - sibi aequalis, Plin.: toujours égal à lui-même.    - caeli salubritas aequalis, Just.: air d'une salubrité constante.    - aequali quadam mediocritate, Quint. 10: d'une médiocrité qui se soutient. [ABCU]B - aequālis, is, subst. m.    - aequalis, is: un égal, un camarade, un compagnon; un contemporain, qui est du même âge.    - adolescens, amicus atque aequalis meus, Plaut.: un jeune homme, mon ami et mon camarade.    - Creticus et ejus aequalis Paeon, Cic. Or. 64: le crétique et le péon qui lui est égal (en mesure).    - P. Orbius meus fere aequalis, Cic.: P. Orbius, à peu près de mon âge.    - aequales, subst. m. plur.: - [abcl]a - les camarades. - [abcl]b - les contemporains, ceux de même âge.    - eminere inter aequales, Cic.: se distinguer parmi ceux de son âge.
    * * *
    [ABCU]A - aequālis, e: [st1]1 [-] égal, uni, de niveau.    - mons aequali dorso continuus, Tac. An. 4: montagne dont la crête était de niveau.    - ne non aequalis (terra) ab omni parte foret, Ov. M. 1: de peur que la terre ne fût égale dans toutes ses parties. [st1]2 [-] égal en grandeur, semblable, pareil, proportionné à.    - aequales tumuli, Liv.: collines de même hauteur.    - gloria tua cum multis aequalis est, Sall.: ta gloire est comparable à celle de beaucoup d'autres.    - paupertatem divitiis inter homines aequalem esse, Cic. Leg. 2: (nous voulons) que la pauvreté, chez les hommes, aillent de pair avec la richesse.    - virtutes sunt inter se aequales, Cic. de Or, 1: les vertus sont égales entre elles.    - pars pedis est aequalis alteri parti, Cic. Or. 56: partie du pied (métrique) égale à l'autre. [st1]3 [-] égal en durée, de même âge que, contemporain.    - aequalis alicujus (alicui): de même âge que qqn.    - Q. Maximum senem adulescens ita dilexi, ut aequalem, Cic. Sen. 4: adolescent, j'ai aimé un vieillard, Q. Maximus, comme on aime quelqu'un de son âge.    - Aristides aequalis fere fuit Themistocli, Nep. Arist. 1: Aristide fut presque le contemporain de Thémistocle.    - Livius (Andronicus) Ennio aequalis fuit, Cic. Brut. 18: Livius (Andromicus) contemporain d'Ennius.    - cum ea (= arbore) cupressus aequalis, Plin. 16: un cyprès du même âge que cet arbre.    - aequalis illorum temporum, Cic.: qui vécut à cette époque-là.    - sacra aequalia Urbi, Liv.: cérémonies aussi vieilles que Rome.    - ne istuc Juppiter sirit ( = siverit) urbem in aeternum conditam fragili huic et mortali corpori aequalem esse, Liv 28: puisse Jupiter ne pas permettre que la ville fondée pour toujours [ ait une durée de vie égale à mon corps fragile et mortel ] = ait la durée de vie du mortel fragile que je suis.    - ducebat exercitum aequalem stipendiis suis, Liv.: il commandait une armée qui avait fait avec lui toutes ses campagnes.    - aequalis memoria, Cic.: souvenirs contemporains. [st1]4 [-] égal à soi-même, constant, invariable, uniforme.    - sibi aequalis, Plin.: toujours égal à lui-même.    - caeli salubritas aequalis, Just.: air d'une salubrité constante.    - aequali quadam mediocritate, Quint. 10: d'une médiocrité qui se soutient. [ABCU]B - aequālis, is, subst. m.    - aequalis, is: un égal, un camarade, un compagnon; un contemporain, qui est du même âge.    - adolescens, amicus atque aequalis meus, Plaut.: un jeune homme, mon ami et mon camarade.    - Creticus et ejus aequalis Paeon, Cic. Or. 64: le crétique et le péon qui lui est égal (en mesure).    - P. Orbius meus fere aequalis, Cic.: P. Orbius, à peu près de mon âge.    - aequales, subst. m. plur.: - [abcl]a - les camarades. - [abcl]b - les contemporains, ceux de même âge.    - eminere inter aequales, Cic.: se distinguer parmi ceux de son âge.
    * * *
        AEqualis, et hoc aequale, pen. prod. Semblable, Pareil, Esgal.
    \
        AEqualis. Tout d'un aage, De pareil aage.
    \
        AEquales mei. Cic. Ceuls qui sont de mon aage.
    \
        AEqualis alicui. Cic. Autant aagé.
    \
        AEqualis illorum temporum. Cic. Qui estoit en ce temps là.
    \
        AEqualis item transfertur ad rerum inanimatarum aetatem Plin. Fuit cum ea cupressus aequalis. Aussi vieille.
    \
        AEquale huic vrbi sacrificium. Ci. Aussi vieil et ancien que, etc.
    \
        AEqualis ab omni parte. Ouid. Esgal de toutes parts.

    Dictionarium latinogallicum > aequalis

  • 3 expleo

    ex-plĕo, ēvi, ētum, 2 (archaic form explenunt, for explent, acc. to Fest. p. 80; cf.: solinunt, nequinunt, danunt, for solent, nequeunt, dant; v. do, redeo and soleo init.; inf. praes. explerier, Lucr. 6, 21.—

    Contracted form expleris,

    Cic. de Or. 1, 47, 205; Verg. A. 7, 766. explessent, Liv. 23, 22, 1; 37, 47, 7; inf. explesse, Verg. A. 2, 586 al.), v. a. [PLEO, whence plenus, compleo, suppleo].
    I. A.
    Lit.:

    fossam aggere,

    Caes. B. G. 7, 79 fin.:

    fossas,

    id. ib. 82, 3; Dig. 39, 3, 24; cf.:

    paludem cratibus atque aggere,

    Caes. B. G. 7, 58, 1:

    neque inferciens verba, quasi rimas expleat,

    Cic. Or. 69, 231:

    vulnera,

    Plin. 35, 6, 21, § 38:

    cicatrices,

    id. 36, 21, 42, § 156:

    alopecias,

    id. 34, 18, 55, § 177:

    bovem strictis frondibus,

    i. e. to give him his fill, Hor. Ep. 1, 14, 28:

    se,

    to fill, cram one's self, Plaut. Curc. 3, 16; Cels. 1, 2 fin.; cf.:

    edim atque ambabus malis expletis vorem,

    Plaut. Trin. 2, 4, 74:

    ut milites contingant inter se atque omnem munitionem expleant,

    Caes. B. C. 1, 21, 3:

    locum (cohortes),

    i. e. to occupy completely, id. ib. 1, 45, 4:

    explevi totas ceras quattuor,

    have filled, written full, Plaut. Curc. 3, 40:

    deum bonis omnibus explere mundum,

    Cic. Univ. 3:

    expleti (voce) oris janua raditur,

    filled up, Lucr. 4, 532, v. Lachm. ad h. l.:

    aliquem numerum,

    Caes. B. C. 3, 4 fin.:

    numerum,

    Liv. 5, 10, 10; 24, 11, 4; Verg. A. 6, 545:

    centurias,

    to have the full number of votes, Liv. 37, 47, 7:

    tribus,

    id. 3, 64, 8:

    justam muri altitudinem,

    Caes. B. G. 7, 23, 4:

    His rebus celeriter id, quod Avarici deperierat, expletur,

    is filled up, made good, id. ib. 7, 31, 4; Liv. 23, 22, 1:

    sic explevit, quod utrique defuit,

    Cic. Brut. 42, 154.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., to fill up, complete, finish:

    id autem ejusmodi est, ut additum ad virtutem auctoritatem videatur habiturum et expleturum cumulate vitam beatam,

    make quite complete, Cic. Fin. 2, 13, 42; cf.

    damnationem,

    id. Caecin. 10, 29:

    partem relictam,

    id. Off. 3, 7, 34: damna, Liv. 3, 68, 3; cf. id. 30, 5, 5:

    explet concluditque sententias,

    Cic. Or. 69, 230; cf.:

    sententias mollioribus numeris,

    id. ib. 13, 40:

    animum gaudio,

    Ter. And. 2, 2, 2.—
    2.
    In partic.
    a.
    To satisfy, sate, glut, appease a longing, or one who longs (the fig. being that of filling or stuffing with food):

    quas (litteras Graecas) sic avide arripui quasi diuturnam sitim explere cupiens,

    Cic. de Sen. 8, 26:

    famem,

    Phaedr. 4, 18, 5; cf.:

    jejunam cupidinem,

    Lucr. 4, 876: libidines (with satiare), Cic. Fragm. ap. Non. 424, 30 (Rep. 6, 1); cf.:

    explere cupiditates, satiare odium,

    id. Part. Or. 27, 96:

    libidinem,

    id. Cael. 20, 49:

    odium factis dictisque,

    Liv. 4, 32, 12; Tac. A. 15, 52:

    desiderium,

    Liv. 1, 9, 15:

    iram,

    id. 7, 30, 15; cf.:

    omnem exspectationem diuturni desiderii nostri,

    Cic. de Or. 1, 47, 205:

    avaritiam pecuniā,

    id. Rosc. Am. 52, 150; Tac. H. 2, 13:

    spem omnium,

    Just. 22, 8; Liv. 35, 44, 4; Suet. Aug. 75 fin. et saep.:

    me,

    Ter. Heaut. 1, 1, 67; cf.:

    non enim vereor, ne non scribendo te expleam,

    Cic. Fam. 2, 1, 1:

    se caede diu optata,

    Liv. 31, 24, 11:

    tantum regem (divitiis),

    Just. 9, 2:

    aliquem muneribus,

    Sall. J. 13, 6; 20, 1; Cic. Phil. 2, 20, 50:

    omnis suos divitiis,

    Sall. C. 51, 34:

    animum suum (amore),

    Ter. And. 1, 2, 17:

    animum gaudio,

    id. ib. 2, 2, 2; cf. id. Hec. 5, 1, 28; 5, 2, 19:

    corda tuendo,

    Verg. A. 8, 265; cf.:

    expleri mentem nequit ardescitque tuendo Phoenissa,

    id. ib. 1, 713:

    expletur lacrimis dolor,

    Ov. Tr. 4, 3, 38: alicujus crudelitatem sanguine, Crassus ap. Cic. de Or. 1, 52, 225.— And reflex.:

    ut eorum agris expleti atque saturati cum hoc cumulo quaestus decederent,

    Cic. Verr. 2, 3, 42 fin. — Poet.:

    aliquem alicujus rei (cf. Zumpt, Gram. § 463, and v. impleo): animumque explesse juvabit ultricis flammae,

    to have sated the mind with the fire of revenge, Verg. A. 2, 586.—
    b.
    To fulfil, discharge, execute, perform a duty:

    amicitiae munus,

    Cic. Lael. 19, 67:

    susceptum rei publicae munus,

    Cic. Prov. Cons. 14, 35:

    excusatione officium scribendi,

    id. Fam. 16, 25:

    mandatum,

    Dig. 17, 1, 27.—
    c.
    Of time, to complete, finish, bring to a close:

    tum signis omnibus ad idem principium stellisque revocatis, expletum annum habeto,

    Cic. Rep. 6, 22 fin.:

    fatales annos,

    Tib. 1, 3, 53:

    quosdam in Aetolia ducentos annos explere,

    Plin. 7, 48, 49, § 154:

    explebat annum trigesimum,

    Tac. H. 1, 48.
    * II.
    ( Ex in privative signif.; v. ex, III. A.). To unload: navibus explebant sese terrasque replebant, i. e. disembarked, exonerabant se, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 6, 545 (Ann. v. 310 ed. Vahl.).—Hence, ex-plētus, a, um, P. a., full, complete, perfect:

    quod undique perfectum expletumque sit omnibus suis numeris ac partibus,

    Cic. N. D. 2, 13, 37:

    undique expleta et perfecta forma honestatis,

    id. Fin. 2, 15, 48:

    ea, quae natura desiderat, expleta cumulataque habere,

    id. Off. 2, 5, 18:

    expletum omnibus suis partibus,

    id. Fin. 3, 9, 32:

    vita animi corporisque expleta virtutibus,

    id. ib. 5, 13, 37:

    expleta rerum comprehensio,

    id. Ac. 2, 7, 21.— Absol.:

    parum expleta desiderant,

    Quint. 9, 4, 116.

    Lewis & Short latin dictionary > expleo

  • 4 nomen

    nōmen, ĭnis (archaic form of gen. sing. NOMINVS, S. C. de Bacch. Corp. Inscr. Lat. 196, 8), n. [for gnōmen, from root gno, whence gnosco, nosco, co-gnosco], a name, appellation (syn. vocabulum).
    I.
    Lit.:

    nomen est, quod unicuique personae datur, quo suo quaeque proprio et certo vocabulo appellatur,

    Cic. Inv. 1, 24, 134:

    imponere nova rebus nomina,

    id. Fin. 3, 1, 3:

    qui haec rebus nomina posuerunt,

    id. Tusc. 3, 5, 10:

    appellare aliquem nomine,

    id. de Or. 1, 56, 239:

    huic urbi nomen Epidamno inditum est,

    Plaut. Men. 2, 1, 37; cf. Liv. 7, 2, 6:

    Theophrastus divinitate loquendi nomen invenit,

    Cic. Or. 19, 62:

    lituus ab ejus litui, quo canitur, similitudine nomen invenit,

    id. Div. 1, 17, 30:

    ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

    Caes. B. G. 1, 13 et saep.:

    ludi, Pythia de domitae serpentis nomine dicti,

    Ov. M. 1, 447:

    clari nominis vir,

    Vell. 2, 34, 4:

    nominis minoris vir,

    id. 2, 100, 5; cf. id. 2, 112, 2; 2, 103, 1: est mihi nomen, inditur mihi nomen, with nom.:

    cui saltationi Titius nomen est,

    Cic. Brut. 62, 225:

    eique morbo nomen est avaritia,

    id. Tusc. 4, 11, 24:

    canibus pigris... Nomen erit pardus, tigris, leo,

    Juv. 8, 36.—With dat.:

    haec sunt aedes, hic habet: Lesbonico'st nomen,

    Plaut. Trin. 2, 2, 110:

    juventus nomen fecit Peniculo mihi,

    id. Men. 1, 1, 1:

    nam mihi est Auxilio nomen,

    id. Cist. 1, 3, 6:

    huic ego die nomen Trinummo facio,

    id. Trin. 4, 2, 1:

    nomen Arcturo est mihi,

    id. Rud. prol. 5:

    cantus cui nomen neniae,

    Cic. Leg. 2, 24, 62:

    puero ab inopiā nomen Egerio est inditum,

    Liv. 1, 34:

    est illis strigibus nomen,

    Ov. F. 6, 139.—With gen.:

    cujus nomen est Viventis,

    Vulg. Gen. 25, 11.—Rarely with ad:

    ut det nomen ad molas coloniam,

    Plaut. Ps. 4, 6, 38.—Nomen dare, edere, profiteri, ad nomina respondere, to give in one's name, be enrolled, enlist; to answer to one's name when summoned to military duty:

    ne nomina darent,

    Liv. 2, 24:

    nomina profiteri,

    id. 2, 24:

    nominis edendi apud consules potestas,

    id. 2, 24:

    virgis caesi, qui ad nomina non respondissent,

    id. 7, 4; also,

    dare nomen in conjurationem,

    to join the conspiracy, Tac. A. 15, 48:

    ab re nomen habet (terra),

    is named for, Liv. 38, 18, 4:

    quae (sapientia) divinarum humanarumque rerum cognitione hoc nomen apud antiquos adsequebatur,

    Cic. Tusc. 5, 3, 7:

    dea (Viriplaca) nomen hoc a placandis viris fertur adsecuta,

    Val. Max. 2, 1, 6.—Esp.:

    nomen accipere = nominari: turris quae nomen ab insulā accepit,

    Caes. B. C. 3, 112, 1; Quint. 3, 3, 13; Just. 1, 5, 1; Tac. A. 6, 37; 15, 74; Plin. Ep. 2, 10, 8.—
    2.
    In partic., the middle name of the three which every freeborn Roman had, as distinguished from the praenomen and cognomen. The nomen distinguished one gens from another, the cognomen one familia from another, and the praenomen one member of the familia from another, Quint. 7, 3, 27.—But sometimes nomen is used in the signif. of praenomen:

    id nomen (sc. Gaja),

    Cic. Mur. 12, 27.—So, too, in the signif. of cognomen:

    Sex. Clodius, cui nomen est Phormio,

    Cic. Caecin. 10, 27; cf.:

    tamquam habeas tria nomina,

    i. e. as if you were a Roman, Juv. 5, 127.—
    3.
    Esp. in phrase: sub nomine, under the assumed name:

    qui litteras exitiales Demetrio sub nomine Flaminini adtulerant,

    Liv. 40, 54, 9:

    sub nomine meo,

    Quint. 7, 2, 24:

    carmina sub alieno nomine edere,

    Suet. Aug. 55:

    multa vana sub nomine celebri vulgabantur,

    Tac. A. 6, 12; 13, 25; id. H. 1, 5; cf.:

    rogatio repente sub unius tribuni nomine promulgatur,

    Liv. 43, 16, 6; Suet. Aug. 29; Plin. Pan. 50, 5; cf. also II. B. infra.—
    4.
    A title of power or honor:

    imperatoris,

    Caes. B. C. 2, 32, 14.—
    5.
    In gram., a noun, Quint. 1, 4, 18; 1, 5, 42 et saep.—
    B.
    Transf.
    1.
    Nomen alicu jus deferre, to bring an accusation against, to accuse a person:

    nomen alicujus de parricidio deferre,

    Cic. Rosc. Am. 10, 28: nomen recipere, to receive the accusation:

    palam de sellā ac tribunali pronuntiat: si quis absentem Sthenium rei capitalis reum facere vellet, sese ejus nomen recepturum: et simul, ut nomen deferret, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 38, § 94; cf. context.—
    2.
    A bond, note, a demand, claim, a debt: tituli debitorum nomina dicuntur praesertim in iis debitis, in quibus hominum nomina scripta sunt, quibus pecuniae commodatae sunt, Ascon. ap. Cic. Verr. 2, 1, 10, § 28:

    repromittam istoc nomine solutam rem futuram,

    Plaut. As. 2, 4, 48:

    si neque in tuas tabulas ullum nomen referres, cum tot tibi nominibus acceptum Curtii referrent,

    Cic. Verr. 2, 1, 39, § 102:

    qui tibi, ut ais, certis nominibus grandem pecuniam debuit,

    on good bonds, good security, id. Quint. 11, 38; cf.:

    egone hos digitos meos impellere potui, ut falsum perscriberent nomen?

    id. Rosc. Com. 1, 1:

    volo persolvere, ut expungatur nomen, ne quid debeam,

    Plaut. Cist. 1, 3, 40; so,

    solvere,

    Cic. Att. 6, 2, 7:

    expedire, exsolvere,

    id. ib. 16, 6, 3:

    nomina sua exigere,

    to collect one's debts, id. Verr. 2, 1, 10, § 28:

    hoc nomen, quod urget, nunc, cum petitur, dissolvere,

    id. Planc. 28, 68:

    transcribere in alium,

    Liv. 35, 7:

    qui venit ad dubium grandi cum codice nomen,

    comes with a huge ledger to sue for a doubtful debt, Juv. 7, 110.—
    b.
    Nomina facere, in the case of written obligations, to set down or book the items of debt in the account-book:

    nomina se facturum, qua ego vellem die,

    Cic. Fam. 7, 23, 1:

    emit homo cupidus (Canius) tanti, quanti Pythius voluit et emit instructos: nomina facit (Pythius), negotium conficit,

    id. Off. 3, 14, 59:

    nomina facturi diligenter in patrimonium et vasa debitoris inquirimus,

    Sen. Ben. 1, 1, 2.—
    c.
    Nomen locare, to offer as surety, Phaedr. 1, 16, 1 (dub.).—
    d.
    Transf., an item of debt; and hence, a debtor:

    hoc sum assecutus, ut bonum nomen existimer,

    i. e. a good payer, Cic. Fam. 5, 6, 2:

    lenta nomina non mala,

    Sen. Ben. 5, 22, 1; cf. id. ib. 7, 29, 2; Col. 1, 7, 2.—
    3.
    A family, race, stock, people, nation:

    C. Octavium in familiam nomenque adoptavit,

    Suet. Caes. 83:

    Crispum C. Sallustius in nomen ascivit,

    Tac. A. 3, 30; Luc. 7, 584.—
    4.
    With national names: nomen Romanum, whatever is called Roman, i. e. the Roman dominion, nation, power; esp. of the army:

    gens infestissuma nomini Romano,

    Sall. C. 52, 24: CEIVIS ROMANVS NEVE NOMINVS LATINI NEVE SOCIVM QVISQVAM, etc., S. C. de Bacch.; so,

    concitatis sociis et nomine Latino,

    Cic. Rep. 1, 19, 31; 3, 29, 41:

    ubi deletum omnibus videretur nomen Romanum,

    Liv. 23, 6, 3:

    relicum Romani nominis,

    id. 22, 55, 5; 27, 33, 11; 1, 10, 3; cf. id. 9, 7, 1:

    Aeolio regnatas nomine terras,

    Sil. 14, 70:

    Volscūm nomen prope deletum est,

    Liv. 3, 8, 10:

    nomen Atheniensium tueri,

    Just. 5, 6, 9.—
    5.
    Poet.
    a.
    A thing:

    infaustum interluit Allia nomen,

    Verg. A. 7, 717.—
    b.
    A person:

    popularia nomina Drusos,

    Luc. 6, 759; 1, 311:

    nec fidum femina nomen,

    Tib. 3, 4, 61:

    in diversa trahunt unum duo nomina pectus,

    i. e. the love of a mother and sister, Ov. M. 8, 464; id. H. 8, 30.—
    II.
    Trop.
    A.
    Name, fame, repute, reputation, renown (syn.:

    existimatio, fama): hujus magnum nomen fuit,

    Cic. Brut. 67, 238:

    nomen habere,

    id. ib. 69, 244:

    magnum in oratoribus nomen habere,

    id. Or. 6, 22:

    officere nomini alicujus, Liv. praef. § 3: et nos aliquod nomenque decusque Gessimus,

    Verg. A. 2, 89:

    nomen gerere,

    Lact. 1, 20, 3; 4, 29, 15 al.:

    multi Lydia nominis Romanā vigui clarior Iliā,

    Hor. C. 3, 9, 7:

    nomen alicujus stringere,

    Ov. Tr. 2, 350:

    homines nonnullius in litteris nominis, Plin Ep. 7, 20, 3: parentes, quorum maximum nomen in civitatibus est suis,

    Liv. 22, 22, 13.—Of ill repute, bad reputation: malum nomen (only rare and late Lat.): magis eligendum in paupertate nomen bonum quam in divitiis nomen pessimum, Hier. Com. Ep. Tit., Paris, 1546, p. 104 H.—
    2.
    Of inanimate things:

    ne vinum nomen perdat,

    Cato, R. R. 25:

    nec Baccho genus aut pomis sua nomina servat,

    Verg. G. 2, 240.—
    B.
    A title, pretext, pretence, color, excuse, account, sake, reason, authority, behalf, etc.: alio nomine et aliā de causā abstulisse. Cic. Rosc. Com. [p. 1214] 14, 40:

    legis agrariae simulatione atque nomine,

    id. Agr. 2, 6, 15:

    classis nomine pecuniam imperatam queruntur,

    id. Fl. 12, 27:

    haec a te peto amicitiae nostrae nomine,

    id. Fam. 12, 12, 3; 2, 1, 1:

    nomine sceleris conjurationisque damnati,

    id. Verr. 2, 5, 5, § 11:

    nomine neglegentiae suspectum esse,

    id. Fam. 2, 1, 1:

    quid exornamus philosophiam, aut quid ejus nomine gloriosi sumus?

    id. Tusc. 2, 14, 33:

    qui cum luxuriose viverent, non reprehenderentur eo nomine,

    id. Fin. 2, 7, 21:

    gratias boni viri agebant et tuo nomine gratulabantur,

    on your account, id. Phil. 1, 12, 30:

    Antonio tuo nomine gratias egi,

    on your behalf, id. Att. 1, 16, 16:

    legationes tuo nomine proficiscentes,

    id. Fam. 3, 8, 2:

    quem quidem tibi etiam suo nomine commendo,

    for his own sake, id. ib. 13, 21, 2:

    meo nomine,

    Tac. H. 1, 29:

    feminarum suarum nomine,

    id. G. 8:

    bellum populo Romano suo nomine indixit,

    Cic. Cat. 2, 6, 14:

    decretae eo nomine supplicationes,

    Tac. A. 14, 59;

    but: acceptā ex aerario pecuniā tuo nomine,

    on your responsibility, Cic. Q. Fr. 1, 3, 7.—
    C.
    A name, as opposed to the reality:

    me nomen habere duarum legionum exilium (opp. exercitum habere tantum),

    Cic. Att. 5, 15, 1:

    Campani magis nomen ad praesidium sociorum, quam vires cum attulissent,

    Liv. 7, 29:

    nomen amicitia est, nomen inane fides,

    Ov. A. A. 1, 740.—
    III.
    In eccl. Lat.,
    1.
    Periphrastically:

    invocavit nomen Domini,

    Vulg. Gen. 13, 4:

    omnipotens nomen ejus,

    ib. Exod. 15, 3:

    psallam nomini Domini,

    ib. Psa. 7, 18:

    blasphemare nomen ejus,

    ib. Apoc. 13, 6.—
    2.
    Delegated power:

    in nomine tuo daemones eicimus,

    Vulg. Matt. 7, 22:

    in quo nomine fecistis,

    ib. Act. 4, 7:

    locuti sunt in nomine Domini,

    ib. Jacob. 5, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > nomen

  • 5 abutor

    ab-ūtor, ūsus sum, ūtī depon. (редко pass.)
    1) расточать, проматывать ( rem patriam Pl); растрачивать, транжирить (aurum Pl; utendum est divitiis — abl.— non abutendum Sen)
    2) полностью расходовать, потреблять ( omne caseum cum melle Cato)
    3) употреблять, пользоваться (sagacitatem canum ad utilitatem nostram C; otio C, VP etc.— abl.)
    libero mendacio a. Lбеззастенчиво лгать
    4) злоупотреблять (patientiā alicujus C; indulgentiā populi Romani L)
    5) употреблять в неточном, несобственном или неправильном смысле (см. abusio 1.) (a. verbo C и nomine Q)

    Латинско-русский словарь > abutor

  • 6 praetego

    prae-tego, tēxī, tēctum, ere
    2) защищать, охранять ( somnum alicujus PJ)
    3) прикрывать, скрывать ( vitia divitiis Lact)

    Латинско-русский словарь > praetego

  • 7 anxius

    anxĭus, a, um, adj. [v. ango], distressed, solicitous, uneasy, troubled, anxious (as a permanent state of mind).
    I.
    Lit.:

    neque omnes anxii, qui anguntur aliquando, nec qui anxii semper anguntur,

    Cic. Tusc. 4, 12, 27; cf.:

    anxietas and angor.—But frequently momentary' anxiae aegritudines et acerbae,

    Cic. Tusc. 4, 15, 34:

    anxio animo aut sollicito esse,

    id. Fin. 2, 17, 55:

    spiritus anxius,

    Vulg. Bar. 3, 1:

    senes morosi et anxii,

    Cic. Sen. 18, 65:

    Oratio pauperis, cum anxius fuerit,

    Vulg. Psa. 101, 1:

    anxius curis,

    Ov. M. 9, 275: mentes, * Hor. C. 3, 21, 17:

    anxius angor,

    Lucr. 3, 993; 6, 1158: anxium habere aliquem, to bring one into trouble, to make anxious or solicitous, Auct. B. Afr. 71; Tac. A. 2, 65.—With gen. animi or mentis:

    animi anxius,

    Sall. J. 55, 4 Cort., where Dietsch reads animo, and Gerl. omits it altogether:

    anxius mentis,

    Albin. 1, 398 (for this gen. v. animus, II. B. 1.).—The object on account of which one is anxious or solicitous is put,
    (α).
    In abl.:

    gloriā ejus,

    Liv. 25, 40:

    omine adverso,

    Suet. Vit. 8:

    venturis,

    Luc. 7, 20.—
    (β).
    In gen. (diff. from [p. 135] the preced. gen. animi and mentis):

    inopiae,

    Liv. 21, 48:

    furti (i. e. ne furtum fiat),

    Ov. M. 1, 623:

    vitae,

    id. H. 20, 198:

    securitatis,

    Plin. 15, 18, 20, § 74:

    potentiae,

    Tac. A. 4, 12:

    sui,

    id. H. 3, 38; in acc. vicem, Liv. 8, 35.—
    (γ).
    With de:

    de famā ingenii,

    Quint. 11, 1, 50:

    de successore,

    Suet. Calig. 19:

    de instantibus curis,

    Curt. 3, 2; with pro, Plin. Ep. 4, 21.—
    (δ).
    With ad:

    ad eventum alicujus rei,

    Luc. 8, 592.—
    (ε).
    With in and abl.:

    noli anxius esse in divitiis,

    Vulg. Eccli. 5, 10.—
    (ζ).
    With ne and an:

    anxius, ne bellum oriatur,

    Sall. J. 6, 6:

    anxius, an obsequium senatūs an studia plebis reperiret,

    Tac. A. 14, 13.—
    II.
    Transf.
    A.
    In an act. sense, that makes anxious, troubles, awakens solicitude, troublesome:

    curae,

    Liv. 1, 56 (cf.:

    anxius curis,

    Ov. M. 9, 275):

    timor,

    Verg. A. 9, 89:

    accessu propter aculeos anxio,

    Plin. 12, 8, 18, § 33.—
    B.
    Prepared with anxious care:

    elegantia orationis neque morosa neque anxia,

    Gell. 15, 7, 3; cf. anxietas, II.—Hence, adv.: anxĭē, anxiously, with anxiety (not in Cic.):

    aliquid ferre,

    Sall. J. 82, 3:

    auguria quaerere,

    Plin. 11, 52, 114, § 273:

    certare,

    Suet. Ner. 23:

    aliquam prosequi, Justin. 1, 4: loqui,

    Gell. 20, 1:

    anxie doctus,

    Macr. S. 5, 18; 7, 7.— Comp.: anxius, Gargil. Mart. p. 395 Mai;

    and formed by magis: magis anxie,

    Sall. ad Caes. Ord. Re Publ. 2 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > anxius

  • 8 augeo

    augĕo, auxi, auctum, 2, v. a. and n. ( perf subj. auxitis = auxeritis, Liv. 29, 27: auceta: saepe aucta, Paul. ex Fest. p. 25 Müll.; v. Müll. ad h. l.) [Gr. auxô auxanô; Lith. augu, and augmu = growth; Sanscr. vaksh; Goth. vahsjan, and auka = growth; Germ. wachsen; Engl. wax; also allied to vegeo vegetus, vigeo vigor, vigil [p. 204] v. Curt. pp. 67, 186 sq., and Bopp, Gloss. p. 304 b].
    I.
    Act., to increase, to nourish (orig., to produce, bring forth that not already in existence; in which signification only the derivative auctor is now found).
    A.
    1.. To increase, enlarge, augment, strengthen, advance that which is already in existence (class. in prose and poetry; syn.: adaugeo, amplio, amplifico): Quicquid est hoc, omnia animat, format, alit, auget, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131:

    cibus auget corpus alitque,

    Lucr. 1, 859:

    redductum (animale genus) daedala tellus alit atque auget generatim pabula praebens,

    id. 1, 229; 5, 220; 5, 322;

    6, 946: virīs,

    id. 6, 342:

    in augendā re,

    Cic. Rab. Post. 2; 14; so,

    in augendā obruitur re,

    Hor. Ep. 1, 16, 68:

    rem strenuus auge,

    increase your gains, id. ib. 1, 7, 71:

    opes,

    Nep. Thras. 2, 4:

    possessiones,

    id. Att. 12, 2:

    divitias,

    Vulg. Prov 22, 16:

    dotem et munera,

    ib. Gen. 34, 12:

    rem publicam agris,

    Cic. Rosc. Am. 18; so Tac. H 1, 79:

    aerarium,

    id. A. 3, 25:

    vallum et turres,

    id. H. 4, 35:

    classem,

    Suet. Ner. 3:

    tributa,

    id. Vesp. 16:

    pretium,

    Vulg. Ezech. 16, 31:

    numerum,

    Suet. Aug. 37, and Vulg. Deut. 20, 19 al.:

    morbum,

    Ter. Hec. 3, 1, 54:

    suspitionem,

    id. Eun. 3, 1, 46; Suet. Tit. 5:

    industriam,

    Ter. Ad. prol. 25:

    molestiam,

    Cic. Fl. 12:

    dolorem alicui,

    id. Att. 11, 22 vitium ventris, id. Cael. 19:

    peccatum,

    Vulg. Exod. 9, 34:

    furorem,

    ib. Num. 32, 14:

    benevolentiam,

    Cic. Lael. 9, 30: animum alicujus, to increase one ' s courage, id. Att. 10, 14; so,

    animos,

    Stat. Th. 10, 23:

    vocem,

    to strengthen, raise, Suet. Claud. 33; id. Ner. 20' hostias, to increase, multiply, id. Aug. 96:

    ego te augebo et multiplicabo,

    Vulg. Gen. 48, 4 al. — Poet.:

    nuper et istae Auxerunt volucrum victae certamine turbam,

    i. e. have been changed into birds, Ov. M. 5, 301.—
    2.
    Trop., to magnify, to exalt, to extol, embellish, to praise (syn.:

    laudo, laude afficere, verbis extollere, orno): homo tenuis non verbis auget suum munus, sed etiam extenuat,

    Cic. Off. 2, 20, 70:

    aliquid augere atque ornare,

    id. de Or. 1, 21, 94; so,

    rem laudando,

    id. Brut. 12, 47:

    munus principis,

    Plin. Pan. 38 al. —
    B.
    Aliquem (aliquid) aliquā re, to furaish abundantly with something, to heap upon, give to, to enrich, endow, bless, load with: lunae pars ignibus aucta, the part that is entirely filled with fire, Lucr 5, 722: 3. 630: Tantā laetitiā auctus sum, ut nil constet, poët, ap. Cic. Fin. 2, 4, 14 oaque vos omnia bene juvetis, bonis auctibus auxitis, old form of prayer in Liv. 29, 27:

    alter te scientia augere potest, altera exemplis,

    the one can enrich you with learning, the other furnish you with examples, Cic. Off. 1, 1, 1:

    aliquid divitiis,

    id. Agr. 2, 26, 69:

    commodis,

    id. Phil. 11, 14 fin.:

    senectus augeri solet consilio, auctoritate, sententiā,

    id. Sen. 6, 17:

    gratulatione,

    id. Phil. 14, 6:

    honore,

    id. ib. 9, 6:

    honoribus,

    Hor. S. 1, 6, 11; so Tac. A. 6, 8:

    honoribus praemiisque,

    Suet. Caes. 52; id. Vit. 5: augeri damno, to be enriched with a loss (said comically), Ter. Heaut. 4, 1, 15:

    liberalitate,

    Tac. A. 3, 8:

    largitione,

    id. ib. 13, 18:

    nomine imperatorio,

    id. ib. 1, 3:

    cognomento Augustae,

    id. ib. 12, 26 et saep.—Also without abl.:

    Di me equidem omnes adjuvant, augent, amant,

    Plaut. Men. 3, 3, 27, and id. Ep. 2, 2, 8:

    aliquem augere atque ornare,

    to advance, Cic. Fam. 7, 17:

    aut augendi alterius aut minuendi sui causā aliquid dicere,

    id. Part. Or. 6, 22 solum te commendat augetque temporis spatium, honors, Plin. Pan. 24; so id. ib. 26; Suet. Claud. 12.—
    C.
    In the lang. of religion, t. t. (like mactare, adolere, etc.), to honor, reverence, worship by offerings:

    Aliquid cedo, Qui vicini hanc nostram augeam aram [Apoliinis],

    Plaut. Merc. 4, 1, 10:

    si quā ipse meis venatibus auxi, etc.,

    Verg. A. 9, 407.—
    II.
    Neutr., to grow, increase, become greater (rare; syn.: augesco, cresco, incresco; on this use of vbs. com. act., v. Ellis ad Cat. 22, 11): eo res eorum auxit, Cato ap. Gell. 18, 12, 7:

    usque adeo parcunt fetus augentque labore,

    Lucr. 2, 1163:

    ignoscendo populi Romani magnitudinem auxisse,

    Sall. H. 1 (Fragm. Orat. Philipp. contra Lepid. §

    6): O decus eximium magnis virtutibus augens,

    Cat. 64, 323:

    balnea Romae ad infinitum auxere numerum,

    Plin. 36, 15, 24, § 122; 2, 16, 13, § 71:

    veram potentiam augere,

    Tac. A. 4, 41 (Halm, augeri).—Hence, auctus, a, um, P. a., enlarged, increased, great, abundant; in posit. only as subst.:

    auctum vocabatur spatium, quod super definitum modum victoriae adjungitur,

    Paul. Ex Fest. p. 14 Müll. — Comp.:

    tanto mi aegritudo auctior est in animo,

    Plaut. Capt. 4, 2, 2:

    auctior est animi vis,

    Lucr. 3, 450:

    auctior et amplior majestas,

    Liv. 4, 2; 3, 68; 25, 16:

    auctius atque Di melius fecere,

    Hor. S. 2, 6, 3.—
    * Sup.: auctissima basis, Treb. Gall. 18.— Adv. probably not in use, for in App. Met. 4, p. 290 Oud., altius is the correct reading.

    Lewis & Short latin dictionary > augeo

  • 9 consenesco

    con-sĕnesco, nŭi, 3, v. inch., to grow old together, to grow or become old or gray (class. in prose and poetry).
    I.
    Lit.:

    (Baucis et Philemon) illā consenuere casā,

    Ov. M. 8, 634: socerorum in armis, * Hor. C. 3, 5, 8; cf.:

    in patriā meā,

    Ov. Tr. 4, 8, 12:

    alieno in agro (exercitus),

    Liv. 9, 19, 6:

    in exilio,

    id. 35, 34, 7:

    in ultimo terrarum orbis angulo,

    Vell. 2, 102, 3:

    circa Casilinum Cumasque,

    Liv. 30, 20, 9:

    Smyrnae,

    Suet. Gram. 6.—
    II.
    Meton.
    A.
    In Quint., to grow old or gray in an occupation, to follow it too long:

    in commentariis rhetorum,

    Quint. 3, 8, 67 in quā umbrā, id. 10, 5, 17; and:

    in unā ejus specie,

    id. 12, 11, 16.—
    B.
    In a more general sense (causa pro effectu), to become weak, infirm, powerless, to waste away, fall into disuse, decay, fade, lose force, etc.
    1.
    With living subjects:

    prae maerore atque aegritudine,

    Plaut. Stich. 1, 3, 63; cf. id. Capt. 1, 2, 25:

    in manibus alicujus et gremio maerore et lacrimis,

    Cic. Clu. 5, 13; Liv. 35, 34, 7:

    (columbae) si inclusae consenescunt,

    Varr. R. R. 3, 7, 6; so id. ib. 3, 9, 14:

    veturno,

    Col. 7, 5, 3.—
    b.
    Trop., to lose consideration or respect: omnes illius partis auctores ac socios nullo adversario consenescere. Cic. Att. 2, 23, 2.—
    2.
    With inanimate subjects: ova consenescunt, Varr R. R. 3, 9, 8; cf.:

    vinea soli vitio consenuit,

    Col. 4, 22, 8:

    veru in manibus,

    Plaut. Rud. 5, 2, 15; cf.:

    consenuit haec tabula carie,

    Plin. 35, 10, 36, § 91: haut ulla carina Consenuit, not one has grown old, i. e. all have perished, Prop. 3, 7 (4, 6), 36: (nobis) viget aetas, animus valet; contra illis annis atque divitiis omnia consenuerunt, Sall. C. 20, 10 Kritz and Fabri:

    quamvis consenuerint vires atque defecerint,

    Cic. Sen. 9, 29;

    with vires,

    Liv. 6, 23, 7:

    animum quoque patris consenuisse in adfecto corpore,

    id. 9, 3, 8: noster amicus Magnus, cujus cognomen unā cum Crassi Divitis cognomine consenescit. Cic. Att. 2, 13, 2:

    veteres leges aut. ipsā suā vetustate consenuisse aut novis legibus esse sublatas,

    id. de Or. 1, 58, 247;

    so of laws,

    Liv. 3, 31, 7:

    invidia,

    Cic. Clu. 2, 5:

    rabies et impetus,

    Flor. 3, 3, 5:

    oratio dimetiendis pedibus,

    Quint. 9, 4, 112.

    Lewis & Short latin dictionary > consenesco

  • 10 fama

    fāma, ae, f. [for, fa-ri], = phêmê, the talk of the multitude, like rumor, either as relating or as judging (v. rumor; cf. also: nomen, gloria, laudatio; clamor, plausus; honos, dignitas, honestas, laus, etc.).
    I.
    That which people say or tell, the common talk, a report, rumor, saying, tradition (freq. and class.; plur. very rare); absol., or with a statement of the subject-matter annexed with de, or as an object-clause; rarely with gen.
    a.
    Absol.:

    hascine propter res maledicas famas ferunt?

    Plaut. Trin. 1, 2, 149: a Brundisio nulla adhuc fama venerat, Cic. Att. 9, 3, 2:

    cum tristis a Mutina fama manaret,

    id. Phil. 14, 6, 15:

    at fuit fama. Quotusquisque est, qui istam effugere potest in tam maledica civitate?

    id. Cael. 16, 38: magna illico fama surrexit, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2:

    aliquod fama ac nuntiis afferre,

    Caes. B. G. 6, 30, 2:

    hac fama ad Treviros perlata,

    id. ib. 5, 53, 2:

    reliquos (deos) ne famā quidem acceperunt,

    id. ib. 6, 21, 2; cf.:

    quam Eratostheni et quibusdam Graecis famā notam esse video,

    id. ib. 6, 24, 2:

    concedamus famae hominum,

    Cic. Rep. 2, 2:

    Daedalus, ut fama est, fugiens, etc.,

    Verg. A. 6, 14; cf.:

    pulsis (vetus est ut fama) Sabellis,

    Hor. S. 2, 1, 36:

    ita fama ferebat,

    Ov. M. 12, 197:

    duplex inde fama est,

    a twofold tradition, Liv. 1, 1, 6.— In plur.:

    inhonestas famas adjungere diis,

    Arn. 7, 219:

    per omnem provinciam magnae atrocesque famae ibant,

    Sall. H. 1, 67 Dietsch, ex conj.—
    b.
    Stating the subject-matter or contents.
    (α).
    With de:

    si quis quid de republica a finitimis rumore aut fama acceperit,

    Caes. B. G. 6, 20, 1:

    si quid ipsi audistis communi fama atque sermone de vi, de manu, de armis, etc.,

    Cic. Fl. 6, 13:

    de interitu P. Clodii,

    id. Mil. 35, 98:

    de Afranio fama est,

    id. Att. 7, 26, 1:

    de Titurii morte,

    Caes. B. G. 5, 39, 1; cf.:

    de victoria Caesaris,

    id. ib. 5, 53, 1;

    5, 51, 1: de proelio Dyrrhachino,

    id. B. C. 3, 80.— Plur.: ingentes esse famas de Regulo, Arrunt. ap. Sen. Ep. 114, 19 fin.
    (β).
    With an appos. clause:

    ne mihi hanc famam differant, Me... dedisse, etc.,

    Plaut. Trin. 3, 2, 63;

    v. differo, B. 2.: accipere fama et auditione, esse quoddam numen et vim deorum,

    Cic. N. D. 2, 37, 95:

    quod tibi esse antiquissimum constante famā atque omnium sermone celebratum est,

    id. Q. Fr. 1, 1, 8, § 24; so,

    constans fama,

    Liv. 6, 25, 4:

    cum esse praestantem Numam Pompilium fama ferret,

    Cic. Rep. 2, 13:

    cum fama per orbem terrarum percrebuisset, illum, etc.,

    Caes. B. C. 3, 43 fin.:

    fama nuntiabat, te esse in Syria,

    Cic. Fam. 12, 4, 2:

    fama incerta duos equites venisse,

    a vague rumor, Liv. 27, 50, 6:

    capsis quem (Cassium) fama est esse librisque Ambustum propriis,

    Hor. S. 1, 10, 63 al. —
    (γ).
    With gen.:

    vix ad aures meas istius suspicionis fama pervenit,

    Cic. Sull. 4, 12:

    propter incertam famam aeris alieni,

    an unsupported rumor, Liv. 6, 27, 3.—
    B.
    Personified: Fama, a goddess, daughter of Terra, swiftfooted, all-seeing, growing as she runs:

    Fama, malum qua non aliud velocius ullum,

    Verg. A. 4, 173 sq.; Ov. M. 12, 43 sq.; Val. Fl. 2, 116 sq.; Stat. Th. 3, 426 sq.; Ov. M. 8, 267; 9, 137; 14, 726; 15, 4; 853 al.
    II.
    The voice or judgment of the many, public opinion; more freq. objectively, the fame, character, reputation which a man has, either in general or in particular, as a good or bad reputation, etc. (very freq. and class.).
    A.
    In gen.:

    famam atque rumores pars altera consensum civitatis et velut publicum testimonium vocat: altera sermonem sine ullo certo auctore dispersum, cui malignitas initium dederit, incrementum credulitas,

    Quint. 5, 3; cf.:

    adversus famam rumoresque hominum si satis firmus steteris,

    Liv. 22, 39, 18:

    contra opinionem militum famamque omnium videri proelium defugisse, magnum detrimentum afferebat,

    Caes. B. C. 1, 82, 2; cf. id. ib. 3, 56 fin.: fama popularis, popular fame or favor, Cic. Tusc. 3, 2, 4; 5, 16, 46:

    forensis,

    Q. Cic. Petit. Cons. 5, 17: de bona fama (quam enim appellant eudoxian, aptius est hoc loco bonam famam appellare quam gloriam), Cic. Fin. 3, 17, 57:

    bona de Domitio, praeclara de Afranio fama est,

    id. Att. 7, 26, 1; cf.:

    qui bonam famam bonorum, quae sola vere gloria nominari potest, expetunt,

    id. Sest. 66, 139; Sall. C. 7, 6:

    si bonam famam mihi servasso, sat ero dives,

    Plaut. Most. 1, 3, 70 sq.:

    bona,

    Cat. 61, 62:

    bene loquendi fama,

    Cic. Brut. 74, 259:

    eloquentiae,

    Quint. 7, 1, 41:

    sapientiae,

    Cic. Lael. 4, 15:

    pudica,

    Prop. 2, 32 (3, 30), 21:

    alium mala fama et timor impediebat,

    Sall. J. 35, 4:

    inconstantiae,

    Cic. Fam. 1, 9, 11:

    vappae ac nebulonis,

    Hor. S. 1, 2, 12.—In plur.: inter arma civilia aequi boni famas petit, Sall. Fragm. ap. Sen. Ep. 114, 19 (Hist. inc. lib. 76 Dietsch).—
    B.
    In partic.
    1.
    In a good sense, fair fame, reputation, renown, = existumatio, fama bona:

    ut vos mihi domi eritis, proinde ego ero famā foris,

    Tert. Hec. 2, 1, 21: fundamentum [p. 723] est perpetuae commendationis et famae justitia, Cic. Off. 2, 20, 71:

    fama et existimatio,

    id. Quint. 15, 50; cf.:

    ut ante collectam famam conservet (for which, shortly after: habet existimationem multo sudore collectam),

    id. Div. in Caecil. 22, 71:

    sic ejus (Archiae) adventus celebrabantur, ut famam ingenii exspectatio hominis superaret... hac tanta celebritate famae cum esset jam absentibus notus, etc. (shortly before: celeriter antecellere omnibus ingenii gloriā contigit),

    id. Arch. 3, 5;

    so corresp. to gloria,

    id. Tusc. 1, 46, 110:

    fama ingeni abicienda,

    id. Fam. 9, 16, 3;

    with the latter cf.: anxius de fama ingenii,

    Quint. 11, 1, 50; 74:

    de alicujus fama detrahere,

    Cic. Fam. 3, 8, 5:

    famam in tuto collocare,

    Quint. 12, 11, 7:

    ejus scripta tantum intra famam sunt,

    id. 11, 3, 8:

    ad famam populi Romani pertinere, eos consules esse, etc.,

    Liv. 10, 24, 17:

    (ut amicorum) aut caput agatur aut fama,

    Cic. Lael. 17, 61:

    loco, fortuna, fama superiores,

    id. ib. 25, 94:

    virtus, fama, decus divitiis parent,

    Hor. S. 2, 3, 95:

    cui gratia, fama, valetudo, contingat abunde,

    id. Ep. 1, 4, 10:

    famam dicendi fortius quaerunt,

    Quint. 2, 12, 9: Evadne... Occidit Argivae fama pudicitiae, the glory or pride of Argive chastity, i. e. of the chaste women of Argos, Prop. 1, 15, 22.—Esp.: magna fama, great reputation, fame, glory:

    magnam famam attulisse Fabio Tarentum rebatur,

    Liv. 27, 25, 11:

    magnam famam sui relinquere,

    Nep. Lys. 1, 1:

    habere,

    Plin. 36, 21, 39, § 149.—
    2.
    In a bad sense, illfame, infamy, scandal, = infamia, fama mala (rare): opplere (aliquem) famā ac flagitiis, Turp. ap. Non. 306, 2; Ter. Ad. 2, 3, 10:

    neque specie famāve movetur, Nec jam furtivum Dido meditatur amorem,

    Verg. A. 4, 172; Sall. C. 3, 5; Tac. A. 12, 49; Plin. Pan. 28, 1; cf.:

    laeta apud plerosque, apud quosdam sinistra fama,

    Tac. A. 11, 19.

    Lewis & Short latin dictionary > fama

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»